… en stimuleert daarmede de Amerikaanse economie! Het Ministerie van Buitenlandse Zaken heeft momenteel een aanbesteding lopen voor nieuwe softwarelicenties. Het gaat daarbij om een nieuwe aankoop van de software die het Ministerie al in gebruik heeft en om de verlenging van een Microsoft Enterprise Agreement. Mag dat? Een feuilleton in twee delen.
In deel 1 ga ik, in gewone-burgermanstaal, in op de aanbestedingsrechtelijke kant van de zaak. Een soort “aanbestedingsrecht voor dummies” of beter nog: aanbestedingsrecht voor en door dummies, want zelf ben ik ook geen jurist.
Terug naar de vraag: mag je een Microsoft Enterprise Agreement aanbesteden? Volgens Europese aanbestedingsregels mag dat niet zomaar. “Een aanbestedende dienst behandelt ondernemers op gelijke en niet-discriminerende wijze en handelt transparant“, lees het maar na in het Besluit aanbestedingsregels voor overheidsopdrachten.
Veel kun je hier helaas niet aan doen, als buitenstaander. Er is niet zoiets als een aanbestedingsmeldpunt en om zelf iets te doen aan zo’n aanbesteding, moet je belanghebbende zijn. Dat betekent: je zou wel kunnen inschrijven, maar je wordt onterecht buitengesloten door eisen in de aanbestedingsdocumenten.
- Een voorbeeld. Het Ministerie van Onduidelijke Zaken doet een aanbesteding voor auto’s. Mag dat? Ja. Je bent dan als leverancier van fietsen niet onterecht buitengesloten. Een milieuorganisatie die hier een probleem in ziet, kan roepen wat ‘ie wil – de aanschaf van auto’s mag gewoon doorgaan.
- Nu staat er in die aanbesteding, dat het Ministerie bij voorkeur milieuvriendelijke auto’s wil hebben. Mag dat? Ja. Hummer heeft het nakijken – het is geen onredelijke eis.
- Vervolgens staat in de aanbesteding, dat het Ministerie een contract heeft met een Volkswagengarage en dat de aan te besteden auto’s bij voorkeur daar onderhouden moeten worden. Mag dat? Hmm. Zeer waarschijnlijk niet, maar het is nog steeds niet keihard verboden.
- Dan eindigt het document met de vraag om 200 maal het type “Volkswagen Golf”. En dat mag in principe niet.
Maar dan komt het: als je ertegen wilt protesteren, dan moet je zelf een ondernemer zijn die in auto’s handelt en die redelijkerwijze in aanmerking zou kunnen komen voor “gunning” (het leveren van auto’s, in dit geval). Die milieuorganisatie die de auto’s niet ziet zitten, heeft dus het nakijken: ze zijn geen autoleverancier. Als ze een rechtszaak tegen de overheid aanspannen (“u mag geen Volkswagen vragen”) dan zal de rechter (zeker in kort geding) waarschijnlijk zoiets zeggen als: “ik begrijp uw punt en het zou best kunnen zijn dat het niet mag, maar u bent geen belanghebbende in deze aanbesteding”.
In de aanbesteding van het Ministerie van Buitenlandse Zaken wordt om heel veel verschillende software gevraagd, het lijkt wel een verlanglijstje – waarschijnlijk met de gedachte dat ze zo niemand buiten sluiten. Vervolgens is er, verderop in het document, sprake van het afsluiten van een “Microsoft Enterprise Agreement”.
Wie het document goed leest, ziet ook, dat er enerzijds vragen worden gesteld over de leverancier (de software-groothandel); anderzijds gaan de eisen alleen maar over aan te schaffen software. Het is het equivalent van een boodschappenlijstje dat er als volgt uit ziet:
“Lieve gezinsleden. Ik ben voornemens vanavond een soep met worst te serveren en ik wil graag dat een van jullie voor mij naar de supermarkt gaat voor de ingrediënten. In het kader van gezonde voeding zal ik in het bijzonder aandacht schenken aan de voedzaamheid van deze soep.
De supermarkt dient aan de volgende eisen te voldoen: mooie kassa’s, lage prijzen, schone vloer, vriendelijk personeel. Hierna vermeld ik ingrediënten voor soep die ik in het verleden kocht: groente, water, bouillonblokjes, gehakt, rookworst, kip. Ohja, de supermarkt moet ook Unox Stevige Erwtensoep in blik, 800g, verkopen.”
Het moge duidelijk zijn: vader of moeder gaat een blik soep opwarmen en hij heeft niet zoveel zin om dat openlijk toe te geven. Maar ieder die het lijstje leest, snapt, dat de groenteman of de slager op de hoek er geen voordeel uit zal halen en dat het vader of moeder gaat om opgewarmde standaardsoep – alle geleuter over gezonde voeding ten spijt.
Zo warmt ook het Ministerie van Buitenlandse Zaken opnieuw haar bestaande software-prakje op, ditmaal voor twee tot vier jaar. En dan zien we wel weer verder, toch?